■ آسیب شدید نمک‌پاشی راه‌ها و خیابان‌ها به محیط زیست و خودروها بخش محیط زیست

با وجود روش‌های نوین یخ‌زدایی از سطح خیابان‌ها، هنوز هم استفاده از روش‌ بسیار قدیمی شن و نمک، به خاطر ارزانی در شهرهای گوناگون به گونه‌ای گسترده کاربرد دارد. استفاده از نمک اما افزون بر گرفتاری‌های زیست‌محیطی، باعث تخریب خودروها نیز می‌شود.

به گزارش خبرآنلاین،کشورهای مختلف جهان برای برف‌روبی و یخ‌زدایی سطح معابر عمومی اکنون از ماشین‌های جدید و ترکیب‌های یخ‌زا استفاده می‌کنند اما هنوز در شهرهای مختلف این کامیون‌ها و کیسه‌های شن و نمک هستند که در صورت داشتن شانس سطح جاده‌ها و خیابان‌ها را پس از برف فرا می‌گیرند.اما در یک کلام نمک،دشمن خودرو است.

نمک حل‌شده در آب، نقش کاتالیزور در فرآیند اکسیداسیون را ایفا می‌کند و سرعت این فرآیند را افزایش می‌دهد. در واقع نمک پس از حل شدن در آب تبدیل به الکترولیت می‌شود.زمانی که خودروی شما با آب و یخ به همراه نمک تماس پیدا کند، فرآیند انتقال الکترون بسیار سریع اتفاق می‌افتد، یا به عبارت دیگر پوسیدگی خودرو تسریع می‌شود.

وقتی آهن با آب و اکسیژن تماس پیدا کند (یا اکسنده‌های قوی ویا اسیدهای قوی) زنگ می‌زند، وجود محلول‌های الکترولیت نیز سرعت زنگ زدن آهن را بسیار افزایش می‌دهد. به علت نقص در شبکه بلوری در مورد آهن نیز عمل پاسیو شدن رخ نمی‌دهد تا از ادامه زنگ زدن جلوگیری کند. البته وجود محیط بازی از سرعت اکسیداسیون می‌کاهد.
روند اکسیداسیون آهن از انتقال الکترون از آهن به اکسیژن آغاز می‌شود. واکنش اصلی کاهش اکسیژن به صورت زیر است:

O2 + 4 e- + 2 H2O → 4 OH-

به علت ایجاد یون‌های هیدروکسید سرعت انجام واکنش با حضور اسیدها بسیار بیشتر می‌شود به همین دلیل در پ‌هاشهای پایین سرعت زنگ زدن زیاد است. , الکترون‌های واکنش بالا از واکنش زیر تهیه می‌شود:

Fe → Fe2+ + 2 e-

هنگامی که این عمل تکرار می‌شود آهن (II) به آهن (III) تبدیل می‌شود:

4 Fe2+ + O2 → 4 Fe3+ + 2 O۲-

به علاوه تعادل‌های اسید-باز زیر نیز در تولید زنگ آهن موثرند:

Fe2+ + 2 H2O ⇌ Fe(OH)2 + 2 H+
Fe3+ + 3 H2O ⇌ Fe(OH)3 + 3 H+

سپس در فرایندهای آب‌گیری زیر هیدروکسید آهن به اکسید آهن تبدیل می‌شوند:

Fe(OH)2 ⇌ FeO + H2O
Fe(OH)3 ⇌ FeO(OH) + H2O
2 FeO(OH) ⇌ Fe2O3 + H2O

وجود نمک های محلول اما سرعت خوردگی آهن را افزایش می دهند زیرا این نمک ها ایجاد محلول الکترولیت می کنند. در محیط الکترولیت مبادله ی الکترون بین آهن، آب و اکسیژن سریع تر و راحت تر صورت می پذیرد.

استفاده از شیوه‌ی غیرعلمی به خاطر ارزانی

نمک‌پاشی خیابان‌ها به‌منظور برف‌روبی، شیوه‌ای کاملا غیرعلمی است. چنین عملیاتی باید به‌وسیله ماشین‌آلات و مواد سازگار با محیط زیست اجرا شود تا اثرات مخرب، هزینه‌های سرسام‌آور و عواقب زیست‌محیطی حاصل را کاهش دهد. نمک‌پاشی برای خاک، آب، گیاهان، جانوران و حتی مبلمان شهری زیان‌آور است و اساساً شیوه اجرای عملیات اشتباه است. زمانی که EC آب (درجه شوری آب) افزایش یابد، گیاهان شهری به‌دلیل سازگاری‌نداشتن با نمک در درازمدت دچار ضایعه و سوختگی شده و در نهایت به نابودی و خشک‌شدن گیاه منجر می‌شود. فقط گیاهان بیابانی و شورپسند تحمل نمک بیش از حد را دارند.

آلودگی حاصل از آب‌نمک به آب‌های زیر سطحی هم نفوذ کرده و در نهایت با جریان آب وارد دشت‌ها و مزارع می‌شود و فجایع و خسارت‌های ناشی از آن، ماه‌ها و سال‌ها بعد پدیدار خواهد شد. علاوه بر این موجودات داخل خاک هم در امان نخواهند بود و تهدید به مرگ می‌شوند.

در حال حاضر در دنیا یخ‌زداها (CMA) بهترین آزمایش را برای حل مشکل انباشت برف در خیابان‌ها و جاده‌ها از یک طرف و آسیب‌‌نرساندن به سازه‌های شهری و محیط زیست و گیاهان را پس داده‌اند.

برف‌روبی به‌تنهایی، برف‌روبی به‌همراه شن و ماسه ، پیشگیری از ایجاد لایه برف و یخ و یخ‌زدایی، شیوه‌های کنترل برف و یخ در سراسر دنیاست؛ اما متأسفانه در کشور ما نمک مرسوم‌ترین روش برف‌روبی جاده‌هاست. شاید نمک به‌دلیل ارزان‌بودن و در‌دسترس‌بودن در کشور ما به‌ظاهر برای شهرداری‌ها بسیار مقرون‌به‌صرفه باشد؛ اما بدون شک در بلند‌مدت برای شهر بسیار آسیب‌زا و گران خواهد بود؛ زیرا هزینه‌های پنهان آن بیش از هزینه‌های آشکار آن است.

نمک‌پاشی به‌مرور زمان موجب شوری آب‌های روانی می‌شود که از شمال شهر به سمت زمین‌های کشاورزی جنوب می‌رود و علاوه بر اینکه بافت خاک را از بین می‌برد، به‌گونه‌های گیاهی هم آسیب می‌رساند.

از سوی دیگر نمک، به‌خصوص هنگامی که بر روی سازه‌های شهری پاشیده می‌شود بر روی پایه‌های پل‌ها، بتن و حتی رنگ‌آمیزی‌های شهری تأثیر می‌گذارد و موجب خوردگی آن‌ها می‌شود.

چه‌طور مقابله کنید؟

در خودروهای جدید تولیدکنندگان تا حد زیادی برای حفاظت کردن از خودرو در مقابل پوسیدگی از روش‌های مختلف استفاده می‌کنند. اما با این حال در طول زمان ممکن است در این لایه‌های محافظتی هم منفذهایی به وجود بیاید. فلز موجود در شاسی و اگزوز خودرو هدف آسانی برای زنگ‌زدگی است.

اگر در خیابان‌ها و جاده‌های برف‌گیر زیاد تردد دارید، انجمن خودروی آمریکا توصیه کرده تا جایی که می‌توانید از تردد هنگام کولاک و بعد از آن، یعنی زمانی که نمک به‌تازگی به جاده پاشیده شده است، پرهیز کنید. سعی کنید هر چه سریع‌تر بعد از تردد در برف خودروی خود به‌خصوص شاسی آن را بشویید. رنگ‌پریدگی خودرو را سریع ترمیم کنید و همچنین از واکس‌های مخصوص خودرو استفاده کنید تا پوشش محافظتی بیشتری ایجاد کنید.

برگرفته از : وبگاه «خبرآنلاین»